Dr.Bob's Boekbesprekingen (2)

Boeken over Delphi - voor Gevorderden
In deze column zal ik een zestal boeken over Delphi uitgebreid de revue laten passeren. Het betreft deze keer boeken voor wat meer gevorderde gebruikers van Delphi (in tegenstelling tot de vorige keer toen ik met name beginners boeken besproken).

Mastering Delphi
Mastering Delphi, geschreven door Marco CAntù, een italiaanse expert, is het dikste boek over Delphi dat ik tot nu toe gelezen heb: ruim 1500 pagina's. Het boek bevat dan ook informatie voor beginners zowel als gevorderde Delphi gebruikers, mede omdat vrijwel alle onderwerpen aan de orde komen op een duidelijke en informatieve wijze. In tegenstelling tot menig boek dat vaak stukken tekst afwisseld met pagina's lange programma listings, heeft Marco gekozen voor een benadering waarbij tekst geillustreerd wordt met screenshots en alleen die stukken van de code die van belang zijn om de tekst te ondersteunen. De complete source code van alle voorbeelden staat toch op de CD-ROM (en het boek was al dik genoeg), dus waarom nog een keer op papier zetten?
Het boek bestaat uit vier delen. Het eerste deel is voor de beginners en behandeld het visueel programmeren met Delphi, de taal ObjectPascal en de verschillende componenten die standaard worden bijgeleverd. Menig boek houdt het hierbij, maar voor Mastering Delphi is dit nog maar het begin. In deel twee wordt ingegaan op het daadwerkelijk gebruik van componenten in onze applicaties - en niet alleen maar simpele demo's, maar daadwerkelijk gebruik zoals die in het dagelijks werken met Delphi relevant is. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de hoofdstukken over Delphi database en client/server applicaties - hierin gaat Marco verder dan menig boek, en laat zien hoe we dergelijke applicaties van de grond af aan op kunnen bouwen. Ook de stukken over de Visuele Query Builder en SQL bevatten zeer nuttige informatie voor met name diegene die de Client/Server versie van Delphi in hun bezit hebben.
Deel drie van het boek gaat over echt gevorderde zaken, zoals het afdrukken van reports (Marco maakt er geen geheim van dat hij ReportSmith eigenlijk maar niks vindt, en biedt zijn eigen oplossingen). Maar ook Drag-en-Drop, OLE en Multimedia komen natuurlijk aan de orde.
Het laatste deel is speciaal voor de liefhebber die de Delphi omgeving zelf wil uitbreiden, en bevat informatie over het ontwikkelen van eigen nieuwe componenten en DLLs voor Delphi.
De twee appendices van het boek bevatten resp. een kort overzicht van OOP en een introduktie in de taal SQL (onmisbaar voor wie wat meer wil doen met de TQuery componenten van Delphi). Dit laatste heb ik nog bij geen enkel ander Delphi boek gezien overigens.
Zoals gezegd bevat de de CD-ROM alle source code van de voorbeelden uit het boek, en nog de gebruikelijke hoeveelheid shareware en andere demo's. Aardig is dat ook de eerste paar nummer van enkele Delphi tijdschriften in Adobe Acrobat formaat op de CD-ROM staat, waaronder The Delphi Magazine.

Mastering Delphi is het meest complete boek over Delphi 1.0 dat ik gelezen heb. Een absolute aanrader.

Delphi Unleashed
Charlie Calvert werkt voor Borland en was deel van het Delphi ontwikkelteam. Als zodanig heeft hij natuurlijk meer ervaring dan wie ook met Delphi (zo'n jaar of twee), en wat begon als een verzameling simpele voorbeelden om het gebruik van Delphi te illustreren, is als Delphi Unleashed uitgegroeid tot een dik boek (niet zo dik als Mastering Delphi, maar wel een ruime 900 pagina's).
Het boek biedt dan ook een vrij compleet overzicht voor Delphi, en bevat dan ook secties voor zowel beginners als voor meer gevorderde gebruikers. Het boek bestaat uit vijf delen, die van een laag tot hoog niveau oplopen. Het eerste deel van het boek bevat de introductie tot de Delphi ontwikkel-omgeving, de structuur van een Delphi programma en de facetten van een GUI.
Het tweede en derde deel van het boek vormt een uitgebreide tutorial over ObjectPascal, de onderliggende taal van Delphi. Deze delen kunnen eventueel overgeslagen worden als u van een Borland Pascal achtergrond komt, maar in alle andere gevallen bieden zij een uitermate complete manier om ObjectPascal te leren; niet zoals de theorie uit de handleidingen, maar we zien elementen uit de taal direkt "in gebruik" (en op die manier begint het ook te leven).
Het vierde deel van het boek betreft de database elementen van Delphi, erg leerzaam voor wie hier nog niet or nauwelijks naar gekeken heeft. In zo'n 150 pagina's komt alles aan de orde, inclusief geavanceerde onderwerpen als SQL en het werken met de Lokale Interbase Server. Het vijfde en laatste deel van het boek bevat de gevorderde onderwerpen als het maken van eigen components, het maken (en gebruiken) van Multimedia met Delphi, maar ook zaken als DLLs, het gebruik van DDE, OLE, exceptions en dergelijke. Tot slot volgt nog een laatste hoofdstuk over Charlie's persoonlijke gedachten over programmeren in "The Art of Programming".
De bijbehorende CD-ROM bevat uiteraard de complete source code van het boek en de gebruikelijke andere demo's en shareware software.

Delphi Unleashed bevat de beste ObjectPascal tutorial die ik gezien heb, en is verder gewoon goed. De moeite waard!

Delphi Developer's Guide
Net als Charlie Calvert van Delphi Unleashed, waren Steve Teixeira en Xavier Pacheco deel van het Delphi team (Xavier werkt nu voor TurboPower aan add-on tools voor Delphi, zoals Orpheus). Dit geeft beide auteurs hetzelfde voordeel als Charlie Calvert: een reeds jarenlange dagelijkse ervaring met Delphi; en dat is terug te zien in het boek Delphi Developer's Guide ook - kwaliteit op en top!
Het boek bestaat uit drie delen, waarbij het eerste deel eigenlijk het boek in een boek is: 22 hoofdstukken over de meest uiteenlopende onderwerpen als Windows Programming in Delphi, ObjectPascal, VCL, Messages, zelf Components schrijven, printen, multimedia, het clipboard, DDE, OLE, databases, SQL, DLLs en debugging. Al met al soms zeer gevorderde onderwerpen die toch met de nodige duidelijkheid benadered worden, waardoor het boek goed toegankelijk is voor iedereen. Veel van deze onderwerpen zijn ook terug te vinden in andere Delphi boeken (zoals Mastering Delphi en Delphi Unleashed), en vandaar waarschijnlijk dat het boek nog twee delen heeft; om het te onderscheiden van de twee eerder genoemde boeken!
Het tweede deel van Delphi Developer's Guide bevat namelijk een zestal 'mini' programma's die ieder toegespitst zijn op een bepaald aspekt van Delphi. Zo zien we een resource monitor, een adressen database, een kalender (met alarm), een telefoon/terminal programma, een filemanager en tenslotte een soort tijds-registratie programma. Klein maar fijn, en de zes bijbehorende hoofdstukken bevatten voldoende informatie om de gebruikte technieken ook hierbuiten voor de lezeer bruikbaar te doen zijn.
Wie dacht dat de koek daarmee op was heeft het mis; het derde deel bevat een tweetal grotere applicaties (bijna real-world applicaties) die elk in een drietal hoofdstukken van concept (prototype) tot operationeel systeem worden (uit-)gebouwd. Inclusief zaken als installatie en on-line help support. Zeer de moeite waard als voorbereiding voor 'het echte werk' met Delphi.
De bijbehorende CD-ROM bevat uiteraard de complete source code van het boek en de gebruikelijke andere demo's en shareware software.

Delphi Developers Guide is net als Delphi Unleashed en Mastering Delphi zeer de moeite waard! De mini applicaties kunnen erg handig zijn.

Delphi - A Developer's Guide
Delphi A Developer's Guide lijkt in titel erg op het vorige boek. Het niveau van de inhoud is ook vrijwel gelijk: technische informatie van hoge kwaliteit. Toch zijn er wel verschillen: dit boek begint al in hoofdstuk twee over het concept van relationele databases te praten; iets waar de nadruk in dit boek toch al erg naar neigt; meer dan de helft van het boek is gericht op de data-aware zaken in Delphi - van databases en tables tot het gebruik van SQL, queries, ReportSmith, Database Desktop, de Borland Database Engine (BDE/IDAPI) en zelfs Client/Server zaken als het gebruiken van Interbase en de Microsoft SQL-Server!
Ook over niet-database zaken bevat dit boek de nodige informatie. Onderwerpen als de Delphi ontwikkelomgeving zelf, de structuur van een Pascal programma, data types, Objecten, files, units, DLLs, etc. Overigens komen zaken als DDE, OLE en multimedia niet aan de orde in dit boek (in tegenstelling tot de drie eerdergenoemde boeken die hier wel uitgebreid op in gaan). We kunnen dit boek dus eigenlijk zien als een uitgebreide introduktie in Delphi, met een sterke (en gevorderde) nadruk op de database en Client/Server aspekten.

Ook nu weer bevat de bijbehorende CD-ROM de complete source code van het boek en de gebruikelijke andere demo's en shareware software.

Delphi A Developer's Guide is wat meer op databases (en de Delphi C/S versie) gericht dan de voorgaande boeken die we deze keer zagen, verder ontlopen deze boeken elkaar weinig in kwaliteit; de moeite van het lezen meer dan waard dus!

Delphi How-To
Borland Delphi How-To is een boek voor gevorderde Delphi gebruikers die van plan zijn serieuze zaken met Delphi te ontwikkelen. Serieuze zaken krijgen vaak te maken met serieuze problemen, en dit boek speelt daarop in door in vraag/antwoord vorm vast 113 veel voorkomende, serieuze, problemen voor de lezer op te lossen. Niet triviale zaken zoals het invullen van een property of het vergeten van een punt-komma, maar daadwerkelijk oplossingen voor die problemen waarvoor je anders uren nodig zou hebben om ze zelf op te lossen. Het is dan ook bij uitstek geschikt om te lezen _nadat_ je al enkele andere Delphi boeken achter de rug hebt. De 113 problemen (met zeer gedetailleerde oplossingen) zijn onderverdeeld in 12 hoofdstukken (met tussen haken het aantal problemen/oplossingen): 1. Forms (11), 2. Standard Components (10), 3. Documents and Text (10), 4. Mouse and Menu (9), 5. Graphics (10), 6. Multimedia (9), 7. Environment and System (16), 8. Peripherals (8), 9. Database (9), 10. OLE and DDE (7), 11. The Polished Application (4) en tot slot nog enkele normale Tips and Tricks (10).
Elk probleem bevat een duidelijke indicatie van het niveau (makkelijk, gemiddeld of moeilijk) om de lezer een idee te geven van de technische complexiteit van de oplossing die gepresenteerd gaat worden.
Het boek kan op twee verschillende manieren gebruikt worden: enerzijds als normaal boek dat je van voorkant tot achterkant doorleest (en waarbij je onderweg het een en ander leert over potentiele problemen), en anderszijds als naslagwerk dat je met name bij de hand houdt als je toevallig een of ander probleem tegenkomt (dus meer als brandjesblusser dan als leesboek). In het laatste geval verdient het uiteraard wel aanbeveling om eens goed door de inhoudsopgave te lezen, zodat je in ieder geval weet wat er in staat (en wat eventueel nog niet - er wordt hopelijk al gewerkt aan een vervolg).
De CD-ROM bevat naast de source code voor alle oplossingen ook een flink aantal utilities, demos en shareware, waaronder enkele probeer-versies van TurboPower (Orpheus en Async Pro). Zeker de moeite van het proberen waard. Daarnaast zitten er flink veel HTML en WWW spullen voor Delphi bij; zeer interessant voor wie met Delphi en internet wil werken.

In de boekenkast van een serieuze Delphi programmeur mag Delphi How-To absoluut niet ontbreken. Je zou jezelf zeer tekort doen!

Tao of Objects
The Tao of Objects is een boek dat zich geheel richt op de introductie van object georienteerde software ontwerp en programmering. De lezer hoeft van te voren niets te weten van OO, OOP of C++ (of Delphi), maar zal gedurende het lezen van dit boek wel steeds meer inzicht krijgen in OO en OOP. De voorbeelden die gebruikt worden zijn in C++, Delphi, Visual Basic en dBASE voor Windows. Deze voorbeelden worden van simpel naar ingewikkeld opgebouwd en bieden als zodanig ook een introductie in deze omgevingen. Het gevolg is dan ook dat de lezer aan het eind van het boek meteen een beeld heeft van vier veel gebruikte Object Georienteerde ontwikkelomgevingen, inclusief de belagnrijkste verschillen ertussen, en op basis hiervan een eigen keuze kan maken van de tool waarmee het OO-pad daadwerkelijk wordt ingeslagen (niet iedereen kan met de complexiteit van C++ overweg, of met de geinterpreteerde aard van Visual Basic of dBASE, en zelfs Delphi hoeft niet altijd geheel aan te sluiten bij de wensen van de lezer).
De eerste editie van dit boek ging over OOP als denkwijze, terwijl de nieuwe tweede editie duidelijk al laat zien dat OO een veel gebruikte methode is. De sleutelconcepten van OO komen allemaal aan de orde, met veel duidelijke voorbeelden. En juist omdat het boek zich op OO richt en enkele omgevingen als voorbeeld gebruikt, en niet andersom (zoals een C++ of Delphi boek dat ook nog eens 'en-passent' OO probeert uit te leggen in 10 pagina's) is het boek uitermate geschikt als eerste kennismaking met OO.

Wie altijd al heeft willen weten waar OO voor staat, en niet langer achter wil (of kan) blijven doet zichzelf een groot genoegen door Tao of Objects te lezen.

Prullenbak
De vorige keer merkte ik op dat zowel Delphi by Example (van Blake Watson) als Teach Yourself Delphi (van Devra Hall) absoluut niet de moeite waard zouden zijn. De schrijvers en uitgevers hebben dit kennelijk ook ingezien, want inmiddels wordt er hard gewerkt aan een verbeterde (en uitgebreide) editie van deze boeken. Hierover later meer...

Conclusie
Waar 'beginners' boeken over Delphi vaak met een enkele diskette (of geen diskette) worden verkocht, blijken de gevorderde Delphi boeken met een CD-ROM te zijn uitgerust; alle source code, met meer demos, shareware en dergelijke. Een goede zaak voor de professionele Delphi programmeur (die uiteraard over een CD-ROM speler beschikt, toch?). Neem met minder geen genoegen meer! We hebben vier boeken voor de wat meer gevorderde Delphi gebruiker gezien, een vijfde boek dat in niemands kast mag ontbreken, en een laatste boek als introduktie in OO voor diegene die daar behoefte aan heeft. In het totale aanbod van Delphi boeken is dit nog niet de helft, maar waarschijnlijk wel de beste helft. Het is aan u om een eigen keuze te maken; wij geven slechts aan wat de sterke en zwakke punten zijn van de beschikbare boeken.

Delphi 2.0
Tegen de tijd dat u dit stuk leest zal de 32-bits versie van Delphi (versie 2.0) inmiddels uit zijn gekomen. Vlak hierna verwacht ik ook enkele boeken specifiek over deze nieuwe 32-bits versie, en dat zal dan ook het onderwerp zijn van de volgende keer: boeken over Delphi 2.0. Tot dan heeft u nog even de tijd om een of meerdere van de aanbevolen 'gevorderde' boeken te lezen. Veel succes!